انقطاع فرهنگی بین خاواده و نسل نو
تعارضات فرهنگى
عدم كارايى در انتقال فرهنگ از برخى نهادهاى فرهنگى، مىتواند منجر به انقطاع فرهنگى،شكاف نسلها، بىتوجهى و هتك حرمت به ارزشها شود و آنچه در اين ميان از همه نگران كنندهتر است، امكان پديد آمدن و شكلگيرى تباين، تعارض و دوگانگى ميان فرهنگ رسمى و غير رسمى جامعه است.
بديهى است كه اگر به هر دليلى در روابط فرزندان و والدين شاهد اين تباين و دوگانگى باشيم، جلوههاى رفتارى حاصل از اين دو گانگى فرهنگى كه خود را در قالب دورويى، نفاق، چاپلوسى، تملق، رفتارهاى دو گانه و … ظاهر خواهد ساخت، زمينههاى تربيتى ناخوشايندى را فراهم مىسازد كه مؤثرترين و نافذترين ابزارها و شيوههاى تربيتى نيز در مواجهه با آنها كارايى خود را از دست خواهد داد.
از سوى ديگر امروزه در بسيارى از نقاط جهان، جوانان عليه فرهنگ سنتى خود در حال شورشاند و با پوشيدن لباسهاى عجيب و غريب و پرداختن به موسيقىهاى خاص مشكلاتى را در خانوادهها به وجود مىآورند و به دنبال وقوع انقلاب ارتباطات و فناورىهاى جديد آنها به شدت تأثير پذيرفته، ارزشهاى جديدى را درك مىكنند. در عين حال ارزشهاى سنتى و هنجارهاى قديمى در صورتى كه نتواند با ابزارها و روشهاى جديد و عقلانى به نسل جديد انتقال پيدا كند، كارايى خود را از دست خواهد داد و تضاد و تعارض بين نسلها و كشمكشهاى فرهنگى بين اعضاى خانوادهها رخ خواهد داد. و اين مسئله هنگامى كه افراد راههاى معقول را در پيش نگرفته و نتوانند احساسات خويش را كنترل نمايند، شديدتر خواهد شد و تعارضات، خشونتها، شورشها و عصيانگرى هايى را در بر خواهد داشت.
بر همين اساس است كه آشنايى والدين با شيوهها و تكنيكهاى جديد ارتباطى و تربيتى ضرورت مىيابد. زيرا كه با پيشرفت فنآورى و انفجار اطلاعات، شيوههاى قديمى روز به روز كارايى خود را بيشتر از دست داده و منسوخ خواهند شد.
فاصله فرهنگى
مطالعات انجام شده نشان مىدهد كه نظام ارزشهاى والدين و فرزندان در حال تغيير است، و به زودى در نظام ارزشى والدين و فرزندان تفاوتهايى حاصل مىگردد.
امروزه تغيير در اين نظام ارزشى، شيوههاى رفتارى و زمينههاى فرهنگى ظهور فاصله فرهنگى بين نسلها را بيش از زمان ديگرى در بسيارى از جوامع و خانوادهها امكانپذيرساخته است، عوامل مختلف مادى و پيشرفتهاى جديد صنعتى و فنّاورىهاى ارتباطى و رايانهاى بروز اين پديدار را شدت بخشيده است كه در ميان اعضاى خانواده نوجوانان و جوانان گروههاى سنى تا 24 ساله به عنوان قشرهاى اثرپذير بيش از سايرين در معرض اين تغييرات قرار دارند. در صورت بىتوجهى والدين و عدم برخورد مناسب اين تغييرات مىتواند به عنوان يك آسيب جدى خانواده را مورد تهديد قرار دهد.
در مطالعهاى كه درباره مقايسه نظام ارزشهاى پسران و پدران و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است، فاصله ارزشهاى علمى پسران نسبت به پدران 1/ 2 درصد افزايش نشان مىدهد، فاصله ارزشهاى هنرى نزد پسران به ميزان 6/ 6 درصد نسبت به پدران افزايش نشان مىدهد. اين فاصله در مورد ارزشهاى مذهبى از اين مقدار بيشتر است؛ يعنى فاصله ارزشهاى مذهبى براى پدران به ميزان 45/ 5 درصد نسبت به پسران افزايش نشان مىدهد. بر اساس نتايج فوق مىتوان ادعا كرد: اول اينكه در اغلب گرايشهاى ارزشى بين پدران و پسران فاصله ايجاد شده است. دوم: اين گرايشها در زمينه ارزشهاى مذهبى و اجتماعى در نزد نسل موجود (پسران) كاهش و در زمينه ارزشهاى هنرى، سياسى، علمى و اقتصادى افزايش نشان مىدهد. و معلوم مىشود آنچه در نظام ارزشى پسران به عنوان واقعيت غايى محسوب مىشود، ارزشهاى اقتصادى و علمى است، در حالى كه نزد پدران ارزشهاى اجتماعى و مذهبى واقعيت غايى دارند و اين فاصله فرهنگى مىتواند در خانواده يك آسيب جدى تلقى شود كه تلاش پدران و مادران را براى مبارزه با آن مىطلبد.
راههاى پيشگيرى و درمان آسيبهاى فرهنگى
- ارائه الگوهاى مناسب و مطابق با ارزشها و باورهاى دينى و اعتقادى در قالب قابل قبول به جوانان و نوجوانان؛
- ايجاد ارتباطات دوستانه و عميق و ابراز محبّت با همه اعضاى خانواده؛
- بازنگرى در شيوههاى برخورد با مسائل جوانان و نوجوانان و درك مسائل و مشكلات آنان؛
- شناخت دقيق و عميق نسبت به ويژگىها، نيازها و روحيات جوانان و نوجوانان؛
- ايجاد شرايط مطلوب براى درك متقابل والدين و نوجوانان و جوانان؛
- آشنايى والدين با تكنيكهاى جديد و كاربرد تكنولوژى روز مانند كامپيوتر، اينترنت و ….
1- علی رضا عصاره - آسیب های ناشی از تحولات خانواده ص668
نسخه قابل چاپ | ورود نوشته شده توسط حضرت زینب(س) کرمان در 1390/05/26 ساعت 11:13:00 ق.ظ . دنبال کردن نظرات این نوشته از طریق RSS 2.0. |