منافقان كسانى هستند كه در ظاهر به اسلام و ايمان تظاهر نموده ولى در باطنشان خبرى از ايمان نيست. آياتى از سوره بقره به معرفى آنان پرداخته و تصريح مى‏كند كه چنين گمراهانى هرگز تجارتشان سودمند نخواهد بود؛ زيرا اينان خود ضلالت و گمراهى را بر هدايت ترجيح داده‏اند:

«أُولئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَى‏ فَمَا رَبِحَتْ تِجَارَتُهُمْ وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ»

آنان كسانى هستند كه گمراهى را به جاى هدايت خريده‏اند (برگزيده‏اند) و تجارت آنها سودى نداده و هدايت نيافته‏اند.
اين منافقان، چنان در گمراهى فرو رفته‏اند كه به تعبير قرآن مجيد، كر و گنگ و كورند؛ نه توان شنيدن حقايق را دارند و نه سخنى از حق بر زبان مى‏رانند و نه مى‏توانند حق را ببينند و درك كنند. در ادامه آيات دو مثل براى بيان گمراهى و راه به جايى نبردن اين گروه مى‏زند، در يكى، اينان را به شخصى تشبيه كرده كه آتشى روشن كرده تا اطراف خود را ببيند و راه خود را پيدا كند اما طوفانى سخت آن را خاموش نموده و توان تشخيص را ازاو مى‏گيرد. در مثال دوم، آنان را به كسانى تشبيه كرده كه مى‏خواهند راه خود را در بيابانى كه در آن گم شده‏اند به وسيله نورى كه از رعد و برق آسمان حاصل مى‏شود پيدا كنند، امّا اينان جز چند گام برداشتن فرصت ديگرى نيافته و به خاموشى و سردرگمى پيشين دچار مى‏شوند. دليل گمراهى و تحيّرشان اين است كه نخواسته‏اند با دين خدا با صداقت برخورد نمايند، بلكه خواسته‏اند تا از در حيله وارد شده و خداى سبحان و مؤمنان را بفريبند، غافل از اينكه جز گمراهى خويش سودى نمى‏برند.

هدايت در قرآن، ص: 112